Sulawesi

Sulawesi

In Makassar spreken we af met Hannie, om de komende vier weken samen Sulawesi te ontdekken. Hannie neemt bruin brood, oude kaas en rode wijn mee! Precies wat we na 5 maanden Azië ontzettend missen. Goddelijk! We eten ervan tot het brood hard is en de kaas peentjes zweet!

In Tana Toraja willen we de bijzondere manier waarmee men omgaat met de dood en de doden ontdekken, dus we laten ons uitnodigen op een begrafenis. Hoe meer gasten, hoe hoger de status van de dode dus ook onbekenden zijn welkom. De dood is hier het hoogtepunt van het leven en wordt groots gevierd. Een begrafenis duurt een week, de gasten (soms wel duizend) krijgen een week lang eten, drinken, onderdak en vermaak, dus er wordt een heel dorp voor gebouwd. De doden zijn het middelpunt dus worden (samen met een gelijkend standbeeld) naar de verschillende activiteiten meegenomen. Om hen wakker te houden wordt er flink met de kisten geschud bij het verplaatsen en da's best tricky gezien de staat van ontbinding, want het lijk is al een half jaar dood en heeft al die tijd in zijn eigen huis gelogeerd. Dus het stinkt en rammelt in zijn kist. Dagelijks worden varkens en buffels geofferd. Dit gebeurt op het centrale pleintje van het begrafenis dorp en is een feest. Onder luid gejoel, en met trommelmuziek wordt een koe met een mes de strot doorgesneden en losgelaten. Hoe langer de stier blijft leven, door de menigte heen rent, spartelt en bloed spuit, hoe beter de offering is voor de dode en hoe blijer de mensen. Wij stonden bij de eerste slachting iets te dichtbij, dus moesten rennen om de stier in doodsangst en zijn bloed te ontwijken. Waar het beest dood neervalt wordt hij door een groepje geslacht op de grond en in onderdelen afgevoerd om als avond eten te dienen voor de gasten. Alleen de kop blijft liggen, we lopen er langs 5.. De 5 stieren die achter elkaar werden geofferd zorgden voor grote plassen bloed en een enorme ravage aan onderdelen waar we over heen moesten stappen naar een volgend evenement. We glijden door de ingewanden en bloedplassen over het feestterrein. Misschien niet de beste manier om Marianne Tieme ooit de laatste eer te bewijzen...Ondertussen wordt er gedanst, drinken we een bakkie bij de zoon van de overledene en worden overal om ons heen varkens gedood, gespiest en geslacht. Hun gegil is oorverdovend! En er is nogal wat vlees nodig om 1000 mensen een week lang te eten te geven, dus het bloedbad  wordt steeds groter. Na een stuk of 20 moorden vinden onze maagjes het wel even genoeg. Ook de stierengevechten zijn een hoogtepunt op een begrafenis en er wordt flink gegokt om ons heen rond de arena van een drooggelegd rijstveld. Gevaarlijk ook, want de stieren vliegen continu uit de arena, dus je moet op momenten rennen voor je leven. Ook vechten ze buiten de arena door, dus af en toe zien we drie groepen mensen tegelijk uit elkaar stuiven om de moordmachines te ontvluchten. Na een week feesten wordt de dode bijgezet in een uitgehakt graf in een rots en wordt het standbeeld naast die van eerder overleden familieleden gezet. Uiteindelijk gaan de kisten rotten en vallen de lijken door de bodem op de grond van de grotten, dus het is nogal een chaos op die begraafplaatsen en je moet flink bij de tijd zijn om uiteindelijk nog te weten bij welke romp het hoofd van oma hoort, want alles ligt door elkaar.
Nogal geschokt van deze gebeurtenissen vertrekken we uiteindelijk van de begrafenis. Het was heftig! We hoeven even geen vlees te eten, maar vinden het alledrie een van de meest indrukwekkende ervaringen uit ons leven. Wat fantastisch om zo dichtbij eeuwenoude tradities te kunnen zijn zonder dat het ook maar iets weg heeft van toeristisch vermaak.

We worden uitgenodigd door onze gids om bij hem thuis te overnachten en te eten. Leuk denken we, tussen de locals! S'avonds komen we aan in zijn "dorp". Een gehucht van 5 hutten in de rimboe. Zijn huis is een houten bouwsel op palen. In het huisje zijn vier slaaphokjes afgeschot. 1 voor zijn oma (een 85 jarig minuscuul en krom vrouwtje), 1 voor zijn oom en tante, 1 voor ons en ernaast eentje waar zijn demente opa is opgesloten. Die man is tevens blind en incontinent, waardoor er een vreselijke urinelucht hangt in het huisje. hij schuifelt in zijn nakie rond en piest tussen op de grond, de planken zijn doorweekt!  Af en toe probeert opa te ontsnappen en verschijnt hij naakt in vol ornaat in de deuropening. Na een tik van kleinzoon en daarna nog een paar verdwijnt hij weer in zijn hok. De deur wordt met een touwtje dichtgebonden en opa pruttelt boos verder, want denkt dat hij op de rijstvelden moet werken. We eten rijst met vis(senkoppen) en zitten met de hele familie op de grond. De armoede van de mensen is enorm, ze hebben helemaal niets. Amper kleding, meubels, eten, tanden en vertier. Wat ze oogsten uit hun tuin en landje is wat ze hebben, verder niets. Af en toe krijgen ze wat geld van onze gids, maar doorgaans is er rijst en groente. Geen tv, radio, geen vervoermiddel, geen zorg voor zieken, geen verwarming, schone kleren etc. Opa en oma hebben 70 jaren gewerkt op het land, zijn oud, dement, blind en zwak dus behelpen zich met opgesloten worden en rondscharrelen om het huisje. Het gat in de grond in de tuin is te ver voor opa, dus die leeft zonder broek en plast in zijn kamertje op de grond. Oma is te oud om te mikken dus het hokje in de tuin is besmeurd. Het kookhutje in de tuin gebruikt ze om op hout zo goed en kwaad als het kan water te koken om te drinken en rijst om te eten en meer is er niet. Het lek in het dak is gerepareerd met een reclame doek voor sigaretten.

We krijgen onze slaapkamer te zien. Het is een eenpersoonsbed en hij vraagt of het oké is voor ons drieën. Tja, wat moet je dan zeggen: "Het lukt wel, geen zorgen". Kussens zijn er niet, het matrasje is een dikke mat, we kijken tegen het golfplatendakje aan, het is vies, stoffig en het stinkt er naar de pis van opa. Uiteindelijk kruipen we met zijn drieën overdwars in het bedje diep weg in onze lakenzak en onder de klamboe en hopen dat het snel weer morgen is. De nacht is hels, opa heeft zijn dag- en nachtritme omgegooid dus is de hele nacht aan het praten, deelt bevelen uit over wie wat in de rijstvelden moet doen, schuifelt rond in zijn nakie en het is koud. Af en toe krijgt hij een paar meppen en is hij even stil. Buiten de zonsopgang bekijken lijkt een betere optie, dus om 5 uur zit de eerste weer buiten.

Onze goede gids is in onze hoofden na 4 uur slapen in de hel veranderd in een Indische duivel met opdringerige geldingsdrang dus we willen hem lozen! Na een rijstveldentocht, een waterval en een lunch in een warung droppen we hem ergens en rijden met gierende banden zo ver mogelijk bij hem vandaan. Een schone kamer, een frisse douche en geen excursies is wat ons blij maakt! En verder niets!

We reizen naar lake Poso en logeren bij Simon in zijn hotelletje met kamers op palen op het meer. Hij haalt ons af bij het busstation, we gaan in zijn busje zitten en hij achter het stuur. Hij kijkt even rond in zijn cockpit en raakt wat in paniek. "ik heb nog nooit auto gereden", bekent hij... "Misschien wil jij het mij leren"' vraagt hij aan mij. Dus daar ga ik, in een busje met 7 mensen, door de nacht, linksrijdend de bergpaden in, in het aardedonker na vijf maanden zonder autorijden. Simon heeft lol voor 10 en kijkt de kunst af. Hij vertelt wel een rijbewijs te hebben, maar die koop je gewoon van een corrupte ambtenaar. wat een maf land is het toch! 
We trotseren de bilharzia en badderen in een superhelder meer, laten ons in de uitgeholde boomstam van Simon naar het dorp varen en gaan maar de luchthaven om reismaatje Jilke af te halen. Het mooiste vliegveld ter wereld ligt in Poso;  de parkeerplaats behelst 8 vakken en het luchthavengebouw is 30 vierkante meter totaal. Hierin vind je de check in rij van 1 meter, de security waar 1 mens in past wat bij het fouilleren er eentje teveel is, de bagageclaim, wat een raam is van landingsbaan naar halletje met een tafeltje waar welgeteld 1 koffer op past voordat nummer 2 hem op de grond doet belanden en de deur naar het hokje niet meer open kan, de "Starbucks" in de vorm van een warung met een waterkoker en de wachtkamer (buiten op de grond zitten). Jilke landt op tijd, dus hoort bij de 30 procent van de vluchten van merpati die volgens schema vliegt en stapt uit het propeller vliegtuigje. We zijn compleet voor de komende 2,5 week.

Via 8 uur op beroerde wegen belanden we met een houten bootje na 4 uur in het paradijs op aarde. Onontdekt Togian, op een van de eilandjes waar 3 hotelletjes staan en verder jungle is. 5 uur per dag stroom, geen internet, telefoon, stromend water, geen dorp, boulevard of what so ever. Als je moet bellen regel je een bootje, want op zee is wel bereik. Wel de tropische droom, wit strand, stilte, koraal voor je deur, 30 graden knalblauwe zee en junglegeluiden. Dat laatste heeft een keerzijde; er zijn jungleratten. En die hebben de kamers ontdekt als etenskast. Elke avond komen ze op bezoek en checken de voorraad. Onze kaaskoekjes moesten er aan geloven en de buurman dacht zijn voedsel te redden door het mee te nemen in bed onder de klamboe. Resultaat was een groep ratten bovenop zijn klamboe die al ruziënd probeerden in zijn bed te komen, wat ook lukte. Zijn vriendin heeft die nacht verder op het strand doorgebracht, terwijl de buurman zijn kaaskoekjes verdedigde met zijn leven. Hele kledingstukken verdwijnen hier door gaten in de muur, zodat er nesten van kunnen worden gebouwd. Sommigen kunnen nog net op tijd aangevreten terug worden getrokken door het gat in de muur. Bij Hannie zijn ze hardnekkig. Ondanks dat al haar etenswaren in een plastic zak, buiten aan de waslijn hangen, komt ze ze elke middag tegen in haar huisje. We turven haar bezoekers op geleide van de schreeuwen die uit haar kamer komen. Vandaag waren het er twee!  Bij Jilke verschansen ze zich op het plafond, het houdt hem wakker en scherp! Eenmaal draaide hij zich om in zijn slaap en ging er op eentje liggen. Deze kwam de volgende dag niet meer terug en heeft een familielid in een ander huisje antibiotica laten stelen om te herstellen van zijn kneuzingen. 
Grappig is dat uiteindelijk iedereen op het eilandje er aan went. Gewoon lawaai maken als je binnenkomt en oordoppen in bij het slapen en dan is het weer genieten op dit eiland.

We maken geweldige duiken, snorkelen hele dagen, zien veel nieuw zeeleven, zingen op het strand als de locals gitaar komen spelen en doen 1 keer mee met de "arak-attack". Arak is een zelfgestookt drankje, niemand weet hoeveel alcohol er in zit en alle reisgidsen raden het af om er aan mee te doen, omdat er soms ethanol in wordt gedaan. Maar alle locals drinken het, want al het andere is duur! Wij proberen het 1 keer voorzichtig, het ruikt hetzelfde als het sproeien van de ramen van de auto en met 7up erdoor smaakt het naar wc verfrisser. Wij houden het voor gezien, maar de buren zakken er op door en kunnen vervolgens een dag niet duiken van de giga kater die het geeft. Jilke doet het er goed op. Hij heeft 1 slok nodig en zingt vervolgens de sterren van de hemel met "Puddin" op de gitaar; Rooie Rinus knalt over zee, "thank you, we love you"! Vanaf nu treedt Jilke dagelijks op.....

We nemen de nachtboot naar de Bunaken, 1 van de beste duikplekken ter wereld. Het is een flinke Ferry, maar waarschijnlijk een afdankertje van nl die de overtocht naar Schiermonnikoog niet meer trok. Een nacht op open zee kan hier dan nog prima. Een bekende van de Togians vergat daar zijn telefoon en wat doe je dan: je vraagt de kapitein heel dicht langs een eilandje te varen zodat ze de telefoon aan boord kunnen gooien. In Italië zijn ze daar slecht in, maar hier is het geen enkel punt! Toch verbaasd het ons niet helemaal dat we wekelijks berichten horen van boten die vergaan in Indonesië. De bootreis verloopt verder heel Aziatisch, dus we doen geen oog dicht op de (businessclass) klapstoelen van de gamma!

De bunaken zijn geweldig. Met de regels nemen ze het niet te nauw. Hannie is hier blij mee, want kan hier gewoon op 25 meter duiken. We duiken en snorkelen, leren een uur en een kwartier met een fles te doen, doen driftdives en zien een zeekoe, haaien, schildpadden, zeepaardjes, napoleon vis en de prachtigste andere vissen en koralen. Mooier dan dit wordt het waarschijnlijk niet!

Na hele relaxte weken in Sulawesi vliegen we veilig (geen koeien op de landingsbaan dit keer) terug naar Makassar. Nederland biedt hier excuses aan voor ons gedrag van laatst, dus dat hoeven wij niet meer te doen, we zeggen onze reismaatjes Hannie en Jilke gedag en pakken nog een weekje Bali.